Her şeyin hatalısı gluten mi?

Gluten nedir ve neden uzak duruyoruz?

Gluten buğday, arpa, çavdar, yulaf üzere tahıllarda bulunan bir protein. Bu protein son vakitlerde ismini sıklıkla duymaya başladığımız “çölyak” hastalığı olan bireylerde bağırsak yapısını bozarak rahatsızlıklara sebep oluyor. Glutensiz beslenme terimi de çölyak hastalığının beslenme tedavisi ile giriyor hayatımıza; zira çölyak ve gluten hassaslığı üzere hastalıklarda gluten içeren tüm besinler, beslenme tedavisi etabında hastaların diyetlerinden çıkarılıyor. Lakin son vakitlerde rastgele bir sıhhat sorunu olmayan şahıslar tarafından da uygulanmaya başlandığını görüyoruz glutensiz beslenmenin.

Yeni devrin tanınan beslenme yaklaşımlarından ve beden yükü kaybı için uygulanan diyetlerin yanı sıra hayat biçimi haline getirilmeye çalışılan bir beslenme biçimi olarak da karşımıza çıktığı söyleyebiliriz.

Glutensiz beslenmenin diyet içeriği ve sıhhatimize tesiri nedir?

Genel diyet örüntüsüne baktığımızda çölyak hastalarının beslenme tedavisinde makro besin ögelerinden olan karbonhidrat, protein ve yağ olabildiğince istikrarlı formda veriliyor lakin sağlıklı bireyler tarafından tanınan hayat stili olarak benimsenen glutensiz beslenmenin olağan beslenmeye nazaran daha fazla yağ (özellikle istemediğimiz cinsten olan doymuş yağ) ve daha az karbonhidrat içerdiğini görüyoruz. Hatta yaratılan algı sebebiyle bireyler karbonhidratı hiç tüketmemeyi bile tercih ediyor.

Glutensiz beslenme sonucu bilhassa buğdayın kullanılmamasına bağlı mısır, pirinç üzere alternatif karbonhidratları tercih ediyoruz. Bu tıp tahılların glisemik indeksi yüksek olduğu için ve tek tip beslenmeye bağlı olarak bu durumun sıhhat üzerindeki olumsuz tesirleriyle daha fazla karşılaşıyoruz. Bu sebeple insülin direncine sahip bireylerin, pre-diyabet yahut diyabet hastalarının glutensiz beslenme tertibine geçerken glisemik indeks faktörünü sıhhati açısından göz önünde bulundurulması gerekiyor.

Glutensiz diyetlerde bizim için yararlı ve karbonhidratın bir çeşidi olan polisakkarit alımı düşmekle birlikte, posa alımımız da azalıyor. Bilhassa posa alımının azalması ile birlikte bağırsaklarımızdaki yararlı bakterilerin sayısında azalma ve ziyanlı bakterilerin sayısında ise artmanın kelam konusu olduğu, buna bağlı olarak da bilhassa şu son periyotlarda bizim için ziyadesiyle değerli olan bağışıklık fonksiyonlarımızın da olumsuz halde etkilenebildiği çeşitli çalışmalarda bildiriliyor.

Market raflarında gördüğümüz paketli glutensiz eserlerin içeriğinde ise dikkat çeken nokta yüksek güç, yüksek yağ ve yüksek şeker oranıdır. Bu eserlerin tüketiminin artmasına bağlı güç alımı artıyor, sağlıklı diyet örüntüsü bozuluyor. Buna bağlı olarak da beden yükünde ki artış tetiklenmekle birlikte ayrıyeten glutensiz eserler birtakım vitamin ve mineraller açısından yetersiz kalabilmektedir. Bu durum da değerli noktalardan biri aslında.

Peki biz artık ne yapalım?

Çölyak yahut gluten hassaslığı hastalığına sahip şahısların diyetinden gluteni çıkarmak bu bireyler için tek tedavi yoludur. Bilim dünyasında glutensiz beslenmenin bu bireylerdeki tesirlerinin yanı sıra otizm, obezite, depresyon ve migren üzere çeşitli hastalıkların tedavisinde yahut semptomlarının azaltılmasına yönelik çalışmalar da yapılmaktadır. Ayrıyeten atletlerde ve sağlıklı bireyler üzerinde de glutensiz beslenmenin şahıslarda nasıl tesirlere yol açtığına dair araştırmalar sürmekte ve bu çalışmalar çelişkili sonuçlar vermektedir. Glutensiz beslenme sıhhatimizi da daha da geliştirir diyebileceğimiz kanıtlanmış bir bilimsel data yok demek oluyor yani.

Sonuç olarak şunu diyebiliriz: bilhassa buğday içeren eser tükettikten sonra rastgele bir rahatsızlık (şişkinlik, hazımsızlık vb.) duyuyorsanız yahut duyduğunuzu DÜŞÜNÜYORSANIZ bu durumu lütfen hekiminizle paylaşınız. Rahatsızlık hissetmiyorsanız diyetinizden gluteni çıkarmak için şimdi bir sebebiniz yok diyebiliriz.

Bazen toplumsal ve görsel medyanın tesiriyle, bazen “alternatif tıp” yahut “temiz beslenme” ismi altında, çoğunlukla da beslenme ile alakası olmayan bireylerin gündemde kalma gayretiyle gündemde tutulan bir bahis haline geldi glutensiz beslenme. Daha sağlıklı olduğu niyeti ile beslenme uzmanı bile olmayan şahısların argüman etmesi üzerine değiştirilen hayat biçimimiz bize ziyan da verebilir aslında. Bu yüzden beslenmeniz ile ilgili bir durumda alanında tek uzman kişi olan biz diyetisyenlere müracaatınızı tavsiye ediyorum.

Sağlığımızı korumak ve geliştirmek isterken sağlığımızdan olmayalım derim. Hepimize sağlıklı günler dilerim…